Билік «сөз бостандығына жағдай жасалды» дейді. Алайда, сатиралық материалдары үшін қамауда отырған Темірланның жағдайы мұны жоққа шығарады
«Ұлтаралық араздықты қоздырды» деген баппен қаңтар айында қамауға алынған QazNews24 сатиралық паблигінің жетекшісі Темірлан Еңсебектің ісі бойынша сот процесі 9 сәуір күні басталады. Оның ісін Наурызбай аудандық соты қарайды. Сот офлайн түрде, сағат 11-00 де басталады деп хабарланды.
Естеріңізге сала кетейік, Еңсебектің ісін алдымен Алмалы аудандық соты қарастыруды бастаған еді. Алайда, прокурордың өтініші бойынша бұл іс Наурызбай ауданына жолданды. Прокуратураның пікірінше, Темірлан Еңсебекті қылмыстық іске арқау болған постты Инстаграм желісіне Наурызбай ауданында орналасқан үйінде жүктеген. Демек, оның ісі де сол жақта қаралуы керек деген позиция білдірді. Темірланның өзі бұған қарсы болды. Оның айтуынша, ол Наурызбай ауданында тұрмайды, қазіргі мекен жайы Бостандық ауданында орналасқан. Десе де, сот прокурордың сөзін назарға алып, істі қарауды Наурызбай ауданына жолдады.
Темірлан Еңсебектің ісіне халықаралық ұйымдардың тарапынан бақылау өте жоғары деуге болады. Оны қорғап бірнеше халықаралық ұйымдар мәлімдеме жасады. Алдағы сот процесіне де шетелдік ұйымдардың өкілдері мен дипломатиялық ведомстволардың өкілдері қатыспақ.
Темірланның жақтастары оның ісін саяси қудалау деп қабылдайды. Еңсебек өзінің Инстаграмдағы посттарында билікті әжуалап, олардың шешімдеріне қатысты сатиралық материалдар жариялады. Бірақ, оның сатира екенін алдын ала ескертіп отырды. Соған қарамастан, оның үстінен іс қозғап, өзін абақтыға қамады. Бұл қылмыстық іс осыдан бір жыл бұрын қозғалған. Бірақ, соған қарамастан, Еңсебекті тек қана қаңтар айында қамауға алып, оның электронды құралдарын түгелдей тергеу орындары өздеріне алды. Зерттеу үшін деп. Қорғаушысы Жанар Балғабаеваның сөзінше, оның телефонын ашуға билік орындары әбден тырысқан. Ондағы мақсаты – сатиралық пабликті жауып, оны кім жүргізетінін анықтау. Осының өзі заңсыздық, деді Балғабаева. Себебі, заң бойынша, тәркіленген телефондар оның иесінің көзінше ашылып, зерттелуі тиіс.
Темірлан Еңсебекті қолдаған «Оян, Қазақстан» қозғалысының жастары бірнеше рет қарсылық акцияларын өткізді. Оның ішінде жалғыз адамдық пикеттер, флеш моб акциялары да болды. Алматының алаңдарының бірінде Темірлан Еңсебектің макетін де қойды. Сол үшін полиция бірнеше белсендіні әкімшілік жауапкершілікке тартты. Белгілі журналист Әсем Жәпішева 15 тәулікке қамауға да алынды.
Шынында да, сатира үшін қудалау, түрмеге қамау – шектен шыққандық. Билік бірнеше рет «Қазақстанда сөз бостандығына шектеу қойылмайды, ақпарат құралдары еркін жұмыс істеуде» деп мәлімдеді. Бірақ, іс жүзінде Темірлан Еңсебек сияқты сатиралық посттар жазған блогер қамауда отыр. Журналист Думан Мұхамедкәрім қылмыстық жауапкершілікке тартылып, жеті жылға бас бостандығынан айрылды. Ол әлі күнге дейін Қызылорда абақтысының карцерінде отыр. Белгілі марафоншы, саяси белсенді Марат Жыланбаев жеті жылға түрме жазасына кесілді. АЭС туралы референдум қарсаңында бес белсенді «жаппай тәртіпсіздік ұйымдастырмақ болды» деп айыпталып, жетінші ай қамауды отыр. Осының өзі репрессивті саясаттың көрінісі емес пе?
